چرایی انتخاب بازرگان به عنوان نخست وزیر دولت موقت
تاریخ انتشار: ۱۵ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۶۷۲۷۲۹
به گزارش خبرنگار جماران، پانزدهم بهمن ماه سال 57 بود. یعنی چند روزی از ورود امام خمینی به ایران می گذشت که جلسه تحویل حکم امام به مهندس مهدی بازرگان برای تشکیل دولت موقت در مدرسه رفاه برگزار شد. تشکیل این دولت به معنای خط بطلان کشیدن بر دولت تازه روی کار آمده بختیار بود.
آن طور که خبرگزاری های دنیا در روز یازدهم ژانویه 1979 اعلام کردند، بختیار اعضای دولت خود را به مجلس معرفی کرد و برنامه های سیاسی خود را حسب اولویت ها قرار داد و تعهد کرد که ساواک را منحل کند و به حکومت نظامی پایان بخشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
هنگامی که دکتر یزدی به مهندس بازرگان تلفن می کند که امام خواسته اند شما بیایید پاریس، مهندس بازرگان در قالب شوخی می گوید: آیا امام شنیده اند که من گفته ام چرا وقتی اسم ایشان برده می شود 3 تا صلوات می فرستند و برای رسول خدا یک صلوات؟ دکتر یزدی هم گفته بود بله شنیده اند. به هر حال آقای بازرگان در اوایل آبان آمد و دو سه جلسه با امام گفتگو کرد. البته من در این جلسات حضور نداشتم. قبل از دیدار با امام، من با ایشان در منزل یکی از دوستانمان ـ آقای کریم خداپناهی ـ در پاریس ملاقات کردم، همان‌جا هم اعتقادمان بر این بود که آقای بازرگان مقداری از تند بودن حرکت امام و اینکه روند انقلاب در داخل کشور و حرکت های مردمی نتواند پابه‌پای ایشان بیاید، نگرانی داشت و معتقد بود هر قدم که محکم شد آنگاه گام بعدی برداشته شود. قبل از ملاقات با امام این اظهارات را ما از ایشان شنیدیم و بعد از آنکه با امام ملاقات کرد مشخص شد که ایشان در همان مواضع خودشان مصرّ است و معتقد است که با همین روال می شود شاه را از ایران بیرون کرد. آنطوری که من شنیدم امام در مورد مسائل مربوط به شورای انقلاب با ایشان گفتگو کرده بودند.
این نکته را اضافه کنم که من با آنکه به مهندس بازرگان و بعضی از افراد نهضت آزادی، به لحاظ تقوا و دیانت و ملی بودن و عدم وابستگی سیاسی آنها، علاقه شدید داشتم، با این حال یک گله‌هایی هم داشتیم و معتقد بودیم که نهضت آزادی در داخل کشور کندتر از مردم حرکت می کند. حتی یک بار در نجف این گلایه را نزد امام عنوان کردم که ایشان گفتند شما آقای بازرگان را به من واگذار کنید و نگذارید در انجمن های اسلامی به او هتکی بشود.
بین شاخه نهضت آزادی در خارج و داخل کشور هم اختلاف نظرهایی وجود داشت. با تمام این تفاصیل بعضی مطالبی که از سوی برخی افراد گفته شده مبنی بر اینکه مثلاً مهندس بازرگان و نهضت آزادی سعی می‌کردند خودشان را به امام بچسبانند و نظرات خودشان را تحمیل بکنند یا از ملاقات امام و مهندس بازرگان این نتیجه‌گیری را کرده اند که به توافق نرسیدند من چنین استنباطی نداشتم و تایید نمی‌کنم. مهندس بازرگان قبل از اینکه به پاریس بیاید آن مقاله «چه کسی برود، شاه باید برود» را نوشته بود، لیکن به یک روش گام به گام معتقد بود که در مسائل سیاسی مطرح است.
اصولاً آقای مهندس بازرگان به لحاظ مشی علمی دارای سیستم تفکر و اجرایی بسیار منظمی بود و مبتنی بر همین امر قبول ریسک و خطر نمی کرد. مهندس بازرگان بعد از دیدار با امام که حسب گفته دیگران با بحث و گفتگو توام بود به ایران بازگشت و بیانیه نهضت آزادی در 14 آبان 57 صادر شد که طی آن اعلام شد:
1ـ اکثریت قاطع ملت ایران، شاه و رژیم او را نمی‌خواهد و ملت ایران خواستار حکومت اسلامی است.
2ـ اکثریت قاطع ملت ایران آیت‌الله خمینی را به رهبری خود برگزیده است.
بد نیست در اینجا برای زدودن پاره‌ای ابهامات اضافه کنم که مهندس بازرگان به دلیل اختلاف کم یا زیادی که در مشی مبارزه با امام داشت در دیدار خود با ایشان به یک بحث اقناعی روی آورده بود. من این امر را نه تنها نقطه ضعفی برای ایشان نمی‌دانم بلکه آن را عنصری از سجایای اخلاقی ایشان می‌شمرم. زیرا ایشان در همان مقطع کمابیش می‌دانست که از طرف امام مامور تشکیل کابینه خواهد شد، لذا باید به لحاظ مبنایی با نظر امام به وحدت می‌رسید. همانگونه که می‌دانیم قاطعیت در اندیشه و استحکام در مبانی طرح و برنامه‌ریزی و انسجام و نظم در عمل از شاخصه‌های بارز مهندس بازرگان بود.
این نکته را دوستانی که ناظر بر بحث اقناعی ایشان با امام بوده‌اند به عنوان نقطه ضعف یا عدم پذیرش بی‌چون و چرای نظر امام تلقی کردند. این امر از یک انسان متدین با تقوا و اصولی نظیر آقای بازرگان به دور بود. حتی شنیدم در مقام قیاس با دکتر سنجابی گفته شده است که وی بی چون و چرا یا لااقل بدون بحث و جدل تسلیم نظرات امام بود. اگر توجه کنیم که دکتر سنجابی در وهله اول یک شخصیت سیاسی بود و نه یک اندیشمند دینی و لذا اقتضای پذیرش رهبری امام به لحاظ سیاسی آنگونه رفتار را ایجاب می‌کرد. علی‌رغم آن بیانیه‌ای که آقای سنجابی قرار بود بعد از دیدار با امام انتشار دهد یک یا دو بار توسط حاج احمد آقا حکّ و اصلاح شد.
در اوایل دی ماه 57 مقامات کاخ سفید برای امام پیام می‌دهند از دولت بختیار حمایت کرده و با برنامه های امریکا برای مقابله با بحران ایران موافقت کنند؛ هم چنین سولیوان به مهندس بازرگان و دکتر سنجابی توصیه می‌کند که با شاه دیدار کرده و برای آرام کردن کشور گام های اساسی بردارند. تیمسار مقدم رئیس ساواک به دیدار آقای بازرگان و سنجابی می‌رود. همچنین شنیدم مهندس بازرگان بعد از بازگشت از پاریس و دیدار با امام ظاهراً چند روزی بازداشت شد. تیمسار مقدم به بازداشتگاه می‌رود و از ایشان می‌خواهد با «اعلیحضرت» ملاقات کند. مهندس بازرگان با استناد به بیانیه‌های نهضت و نظرات روشن و صریح امام در مورد الغای نظام سلطنتی و تغییر سیستم حکومت، این دعوت را نمی‌پذیرد. اما شنیدم که آقای سنجابی با «شاه» دیداری انجام داده، البته ایشان هم پیشنهاد شاه را برای تشکیل کابینه نپذیرفت. در همین ارتباط بد نیست گفته شود که شاه از دکتر یدالله سحابی برای عضویت در شورای سلطنت دعوت کرده بود که طبعاً مورد موافقت ایشان قرار نگرفت.(کتاب خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطبایی؛ ج 3، ص 117-119)
پانزدهم بهمن ماه سال 57 که مطابق با ششم ربیع الاول سال 99 بود امام در حکمی خطاب به مهندس بازرگان وی را مامور تشکیل کابینه دولت موقت کرد. این مراسم در مدرسه رفاه و با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی برگزار شد و حکم را مرحوم آیت الله هاشمی قرائت کرد. پس از آن ترجمه انگلیسی حکم امام به وسیله مرحوم ابراهیم یزدی قرائت شد. متن حکم امام به شرح زیر است:
"بسم الله الرحمن الرحیم
6 ربیع الاول 1399
جناب آقای مهندس مهدی بازرگان
بنا به پیشنهاد شورای انقلاب، بر حَسَب حق شرعی و حق قانونی ناشی از آرای اکثریت قاطع قریب به اتفاق ملت ایران که طی اجتماعات عظیم و تظاهرات وسیع و متعدد در سراسر ایران نسبت به رهبری جنبش ابراز شده است، و به موجب اعتمادی که به ایمان راسخ شما به مکتب مقدس اسلام و اطلاعی که از سوابقتان در مبارزات اسلامی و ملی دارم، جنابعالی را بدون در نظر گرفتن روابط حزبی و بستگی به گروهی خاص، مأمور تشکیل دولت موقت می نمایم تا ترتیب ادارۀ امور مملکت و خصوصاً انجام رفراندم و رجوع به آرای عمومی ملت دربارۀ تغییر نظام سیاسی کشور به جمهوری اسلامی و تشکیل مجلس مؤسسان از منتخبین مردم جهت تصویب قانون اساسی نظام جدید و انتخاب مجلس نمایندگان ملت بر طبق قانون اساسی جدید را بدهید.
مقتضی است که اعضای دولت موقت را هر چه زودتر با توجه به شرایطی که مشخص نموده ام تعیین و معرفی نمایید.
کارمندان دولت و ارتش و افراد ملت با دولت موقت شما همکاری کامل نموده و رعایت انضباط را برای وصول به اهداف مقدس انقلاب و سامان یافتن امور کشور خواهند نمود.
موفقیت شما و دولت موقت را در این مرحلۀ حساس تاریخی از خداوند متعال مسئلت می نمایم.
روح الله الموسوی الخمینی (صحیفه امام؛ ج 6، ص 54-55)
حکم امام به مهندس بازرگان اولین سنگ بنای رسمی بود هر چند که پیش از آن شورای انقلاب هم تشکیل شده بود.
منبع: جماران
کلیدواژه: انتخابات مجلس لیگ برتر طوفان الاقصی امام خمینی مهدی بازرگان تشکیل دولت موقت دولت موقت مهندس مهدی بازرگان حکم امام به بازرگان انتخابات مجلس لیگ برتر طوفان الاقصی مهندس بازرگان حکم امام دولت موقت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۷۲۷۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دستور امام جمعه تهران به وزیر کار دولت رئیسی /نیروهای مسلح اجازه کمترین تعرض به کشور را نمی دهند
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، حجت‌الاسلام سیداحمد خاتمی، خطیب نماز جمعه تهران در خطبه های خود با اشاره به خطبه ۱۸۸ نهج البلاغه، تصریح کرد: امیرالمومنین(ع) در این خطبه همگان را سفارش به تقوای الهی و شکر گذاری نعمت‌های خداوند می‌کنند و می فرمایند بر داده‌های ذات مقدس ربوبی شاکر باشید و شکر او را فراوان به جای آورید. بحث توحیدی که در این خطبه مطرح می‌کنم این است که ذات مقدس ربوبی در جایی ارحم الراحمین است و خداوند در جای دیگر هم مجازات می‌کند. انتقام خداوند غیر از انتقام بشر است انتقام خداوند مجازات او است و با انتقام بشر فرق می‌کند. در قرآن ۱۷ بار این واژه به کار رفته است.
به گزارش ایرنا، وی با بیان اینکه "انبیا منطق داشتند و با حساب سخن می‌گفتند"، تاکید کرد: برخی‌ها زیر بار حق نمی‌روند چندین چراغ دارند ولی به بی‌راهه می‌روند.
خاتمی خاطر نشان کرد: در سه آیه، قرآن با تاکید تصریح می‌کند که تحقیقا تردید نکنید که ما به حساب مجرمین می‌رسیم و نابودشان می‌کنیم. آنچه را که ایران اسلامی در برابر رژیم غاصب صهیونیستی انجام داد کار الهی بود و کاری بود که براساس قرآن صورت گرفت.
خطیب نماز جمعه تهران خاطر نشان کرد: کتاب های زیادی درباره اسما خداوند وجود دارد. تخلق به اخلاق خدایی داشته باشید و بکوشید خُلقی را که می‌توانید داشته باشید.
خاتمی بیان کرد: انتقام به جایی که نظام اسلامی از رژیم صهیونیستی گرفت، تنبیه متجاوز بود و عملیات وعده صادق بخشی مربوط به اقدامات آنها در گذشته است که دشمنان پاسخ جنایت خود را دریافت کردند، یک بخشی هم مربوط به آینده است آنچه مربوط به آینده است یعنی اگر دوباره بخواهند غلط را تکرار کنند سیلی محکم‌تری خواهند خورد.
وی بیان کرد: نظام، نظام قرآنی و اسلامی است و ما قرآنی و اسلامی عمل خواهیم کرد.
خاتمی در خطبه های دوم نماز جمعه تاکید کرد: در همان خطبه ۱۸۸ مولی سفارش می‌کنند همواره به یاد مرگ باشید و غفلت نکنید فکر می‌کنید شما از مرگ غافل شدید، مرگ هم از شما غافل می‌شود! هر کسی باشید و به هر کجا برسید آخرین منزل هستی این است و باید خودمان را باید برای سفر طولانی آماده کنیم.
خطیب نماز جمعه تهران با اشاره به مناسبت های هفته گذشته خاطر نشان کرد: در هفته‌های گذشته مناسبت نیروهای مسلح را داشتیم. دوم اردیبهشت سالروز تاسیس سپاه پاسداران بود. ۲۲ فروردین روز ارتش و ۲۱ فروردین شهادت سپهبد صیاد شیرازی.
وی نیروهای مسلح را بازوهای پرتوان ملت عنوان کرد و گفت: نیروهای مسلح دژ مستحکم ملت هستند و نمی‌گذارند دشمن کمترین تعرضی به کشور داشته باشد. مقام معظم رهبری تعبیری زیبایی هفته گذشته از نیروهای مسلح انجام دادند که فرمودند اینها مایه عزت دین هستند، اگر اینها نبودند با داعش نمی‌جنگیند و اگر حاج قاسم نبود و با داعشی ها نمی‌جنگید باید با آنها در خیابان‌های تهران می‌جنگیدیم. اینکه با امنیت زندگی می‌کنیم آموزش و پرورش دانشگاه و حوزه ، کشاورزی ، صنعت با آرامش اداره می‌شود در سایه خدمات این عزیزان است.
خاتمی مساله امنیت را رکن و زیربنای همه توسعه‌ها دانست و بیان کرد: اولین ویژگی که قرآن برای یک جامعه نمونه بیان می‌کند امنیت است و همه نیروهای مسلح شایسته تکریم هستند. وزارت دفاع، نیروهای مسلح و سپاه و بسیج همگی ویژگی‌های که امیرالمونین توصیه کرده را دارند.
خطیب نماز جمعه تهران با اشاره به سالروز شهادت حضرت حمزه سیدالشهدا و شهادت مرحوم عبدالعظیم حسنی اظهار کرد: درباره عبدالعظیم تعبیری دیدم که نوشته بود او را زنده زنده دفن کردند و به شهادت رساند و ثواب زیارت ایشان ثواب زیارت امام حسین (ع) است.
وی ضمن گرامیداشت هفته کارگر تصریح کرد: وزیر کار گزارش عملکرد خوبی ارائه داد. مقام معظم رهبری فرمودند طبق آمار نیمی از جمعیت ما کارگران و خانواده‌های آنها هستند و اگر حال این نیم جمعیت خوب شود حال نیمی از جمعیت ایران به سامان خواهد رسید.آقا در مناسبت‌هایی که روز کار و کارگر است کلماتشان منشور است.به وزیر کار گفتم این منشور را تدوین و ترسیم کنید و بایدهای آقا را در ارتباط با کارگران از جمله امنیت شغلی را اجرایی و عملیاتی کنید. فرمایشات آقا وضع و خطابه نیست بلکه دستورالعمل اجرایی است.
خاتمی با بیان اینکه در ماجرای غزه شاهد جنایات وحشیانه صهیونیست ها و اقتدار جبهه مقاومت بودیم، گفت: جمعی از دانشگاهی‌ها در آمریکا در دانشگاهی در کالیفرنیا و فرانسه به حمایت از مظلومین غزه برخواسته‌اند و کشوری که به دروغ خود را حامی حقوق بشر معرفی می‌کند ۱۰۰ نفر از این معترضین را دستگیر کرد.استاد برجسته روابط بین‌الملل در دانشگاه هاروارد می‌گوید آمریکا باید بپذیرد که نسل آمریکا نسلی است که به کلی تغییر کرده است معنای این حرف این است که بعد از حدود ۲۰۰ روز مقاومت مردم غزه بیداری وجدانی در دنیا شکل گرفته است.
27211
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1899795
آغاز بارگذاری مدارک پذیرفتهشدگان آزمون آموزگاری